طبق قانون تأمین اجتماعی به متقاضیانی که سابقۀ بیمهپردازی قبلی نداشتهاند یا آنهایی که در گذشته سابقۀ پرداخت حق بیمه داشتهاند، اما بههردلیل نتوانستهاند روند بیمهپردازی را ادامه دهند، مساعدتهای لازم میشود. بهاینصورت که این افراد حتی بدون داشتن اشتغال در کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی، میتوانند بهصورت اختیاری از مزایای بیمهای تأمین اجتماعی استفاده کنند.
به گزارش کارگر ۲۴؛ در این نوشتار به برخی شرایط و نیز آخرین تغییرات این نوع بیمه میپردازیم.
لطفاً در خصوص شرایط سنی و سابقۀ کار لازم برای درخواست ادامۀ بیمهپردازی اختیاری توضیح دهید.
برای متقاضیان بیمۀ اختیاری زیر ۵۰ سال (زن و مرد) که حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمۀ قبلی نزد سازمان تأمین اجتماعی داشته یا دارای کارت پایان خدمت نظاموظیفه انجام شده (نه معافیت و…) باشند (حتی با نداشتن ۳۰ روز سابقۀ قبلی) امکان درخواست شروع یا ادامۀ بیمهپردازی بهطور اختیاری فراهم است. همچنین افراد بالای ۵۰ سال بهشرطی میتوانند تقاضای بیمۀ اختیاری کنند که معادل مازاد ۵۰ سال سن خود، سابقۀ قبلی در تأمین اجتماعی داشته باشند. مثلاً فردی که ۵۴ سال دارد، در صورت داشتن حداقل ۴ سال سابقۀ قبلی میتواند درخواست بیمۀ اختیاری کند.
متقاضیانی که حداقل ۱۰ سال سابقۀ قبلی داشته باشند، با هر سنی میتوانند بیمۀ اختیاری شوند. در ضمن چنانچه فردی قبلاً یکبار طبق مقررات، بیمۀ اختیاری شده و مدتی حق بیمه پرداخت کرده باشد (به هر میزان) ولی بیمهپردازی اختیاری وی بههردلیل متوقف شده باشد تا سه مرتبۀ دیگر بدون نیاز به احراز شرایط سن و سابقه، با هر سنی میتواند بیمۀ اختیاری شود.
همچنین هر نوع سابقۀ پرداخت حق بیمه که بهلحاظ بازنشستگی معتبر باشد (بهجز سابقۀ پرداخت حق بیمه با نرخ جزئی) و نیز تمامی سوابق منتقله از سایر صندوقها به تأمین اجتماعی پس از پرداخت مابهالتفاوت مربوطه، در احراز شرایط سن و سابقۀ مقرر بهمنظور انعقاد قرارداد بیمۀ اختیاری ملاک عمل است. همچنین سوابق قالیبافان عادی با نرخ ۱۴درصد -در صورت تبدیل نشدن به سوابق با نرخ کامل و با پرداخت مابهالتفاوت حق بیمۀ مربوط به آن- معادل نصف مدت سابقۀ پرداخت حق بیمه ملاک عمل است.
نرخ بیمۀ اختیاری در حال حاضر چند درصد بوده و متقاضیان این نوع بیمه چه دستمزدی را میتوانند برای مبنای کسر حق بیمۀ خود انتخاب کنند؟
نرخ این نوع بیمه در حال حاضر ۲۷ درصد است. یعنی تمامی بیمهشدگان بیمۀ اختیاری ازجمله افرادی که از قبل بیمۀ اختیاری بوده و همچنان حق بیمۀ خود را میپردازند و نیز متقاضیان جدید بیمۀ اختیاری باید معادل ۲۷ درصد دستمزد مبنای کسر حق بیمۀ خود را بهصورت ماهانه یا دورههای چندماهه به تأمین اجتماعی بپردازند.
دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه بهمنظور بیمۀ اختیاری برای متقاضیانی که کمتر از ۱۰ سال سابقۀ پرداخت حق بیمه دارند، در اختیار متقاضی بوده و میتواند از حداقل دستمزد تا حداکثر دستمزد سال تقاضا را برای این نوع بیمه انتخاب کند، اما این دستمزد برای آن دسته از متقاضیانی است که بیش از ۱۰ سال سابقه دارند که معادل میانگین دستمزد آخرین ۳۶۰ روز سابقۀ بیمهپردازی قبلی آنان است و نمیتواند از حداقل دستمزد سال تقاضا کمتر باشد.
بهعلاوه در ابتدای هرسال طبق مقررات مصوب شورای عالی کار به میزان درصدی که به سطوح دستمزد شاغلان اضافه میشود، بر دستمزد مبنای پرداخت حق بیمۀ اختیاری نیز اضافه میشود، درهرصورت مبنای پرداخت حق بیمه از حداقل دستمزد کمتر و از حداکثر دستمزد سال بیشتر نخواهد بود. برای مثال، میزان حق بیمۀ ماهانۀ بیمۀ اختیاری در سال ۱۳۹۷ (اگر حداقل دستمزد روزانۀ امسال ۳۷۱هزار و ۳۲۱ ریال باشد) حداقل ماهانه (ماههای ۳۱روزه) مبلغ ۳۱۰۷۹۵۷= ۲۷%×۳۷۱۳۲۱ × ۳۱ ریال خواهد بود. البته این میزان برای افرادی که دستمزد مبنای کسر حق بیمۀ اختیاری آنها بیش از حداقل دستمزد امسال باشد، بیشتر خواهد بود.
معاینات بدو قرارداد بیمۀ اختیاری به چه شکل است، آیا همۀ متقاضیان بیمۀ اختیاری باید مورد معاینات پزشکی قرار گیرند؟
تمامی متقاضیان بیمۀ اختیاری (و نه افراد تحت تکفل آنان) بهجز موردی که در ادامه آمده است باید در شروع این نوع بیمه با معرفی سازمان به مراکز درمانی مورد تأیید با هزینۀ شخصی خود مورد معاینه قرار گیرند و چنانچه از کارافتادۀ کلی به حساب بیایند، حسب شرایط مقرر تنها در قبال حمایت بیمۀ بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی مشمول مقررات بیمۀ اختیاری قرار میگیرند و در صورتی میتوانند از حمایت از کارافتادگی کلی استفاده کنند که با ابتلا به بیماری یا بیماریهای دیگری، مجدداً بهطور مستقل (بدون احتساب بیماریهایی که در بدو قرارداد بهعلت آنها از کارافتادۀ کلی شدهاند) از کار افتادۀ کلی محسوب شوند.
ضمناً متقاضیان بیمۀ اختیاری در صورت احراز شرایط زیر از انجام معاینات پزشکی بدو قرارداد معاف خواهند بود:
الف) در تاریخ ارائۀ درخواست بیمۀ اختیاری، بیش از ۹ ماه از قطع بیمهپردازی آنان سپری نشده باشد.
ب) قبل از قطع بیمهپردازی بهطور پیوسته حداقل ۳۶۵ روز سابقۀ پرداخت حق بیمه که بهلحاظ از کارافتادگی معتبر است، داشته باشد.
بیمۀ اختیاری دارای چه تعهدات کوتاه و بلندمدتی است؟
تعهدات کوتاهمدت بیمۀ اختیاری شامل دفترچۀ بیمۀ درمانی برای بیمهشده و تمامی افراد تحتتکفل وی بدون پرداخت هیچگونه هزینۀ اضافۀ دیگری ازجمله سرانۀ درمان، پرداخت کمکهزینۀ انواع پروتز و اروتز به بیمهشده و افراد تحتتکفل او، پرداخت کمکهزینۀ کفن و دفن بابت فوت بیمهشده و همسر (یا همسران) وی برابر مقررات.
در ضمن به این نوع بیمه، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری و نیز مقرری بیمۀ بیکاری و کمکهزینۀ ازدواج تعلق نمیگیرد. اما تعهدات بلندمدت بیمۀ اختیاری عبارتاند از: مستمری بازنشستگی، برقراری مستمری از کارافتادگی کلی و مستمری بازماندگان قبل و بعد از بازنشستگی در صورت احراز شرایط مستمریهای مذکور.
