اگر کارگاه و کارفرما مشمول قانون کار است به هیئتهای حل اختلاف وزارت کار مراجعه کنید و از کارفرما بابت نپرداختن حق بیمه طبق مادۀ ۱۴۸ قانون کار شکایت کنید.
کارگر ۲۴ – پرسش و پاسخ های مهم در رابطه با سوابق بیمه ای را بخوانید:
چهارسال است در مطب فیزیوتراپی در شیفت صبح بهصورت یکروزدرمیان و پنجساعت در روز مشغولبهکار هستم. حقوق سال ۱۳۹۵ من ۳۰۰هزار تومان بود که در سال جاری به ۳۳۰هزار تومان افزایش یافته است. آیا این افزایش درست است؟ کارفرما برای من ۱۲روز کامل در ماه بیمه رد میکند، اما نمیدانم مبلغ آن چقدر است، کارفرما هم دراینمورد چیزی نمیگوید. آیا امکان دارد حق بیمۀ ۱۸ روز دیگر را خودم پرداخت کنم؟ چقدر باید بپردازم؟ چه باید کرد؟
حداقل حقوق روزانۀ در سال ۱۳۹۶ مبلغ ۳۱هزار تومان است و حقوق روزانۀ کارگر نباید از این رقم کمتر باشد. برای ۱۲ روز کار در ماه رقم ۳۷۲هزار تومان محاسبه میشود. علاوهبراین مبلغ، به نسبت ۱۲روز کارکرد به شما حق مسکن به مأخذ ۴۰هزار تومان در ماه و بن به مأخذ ۱۱۰هزار تومان در ماه تعلق خواهد گرفت. با توجه به حقوق شما میتوان حدس زد که دستمزد مبنای پرداخت حقبیمهتان همان حداقل حقوق است که برای ۱۲ روز پرداخت میشود. حداقل حقوق در سال جاری ۹۳۰هزار تومان است. توصیه میکنم برای اطمینان از تداوم پرداخت حق بیمه به شعبۀ تأمین اجتماعی مربوطه مراجعه کنید. میتوانید ۱۸ روز باقیمانده که بیمه نیستید، از طریق بیمههای خویشفرما خود را بیمه کنید. این نوع بیمۀ اختیاری و آزاد است و با انعقاد قرارداد با سازمان، متعهد میشوید خود رأساً حق بیمه را بپردازید.
از تیرماه ۱۳۹۵ فقط برای داشتن سابقۀ خودم را بیمۀ مشاغل آزاد کردم، بدون دفترچۀ درمان. ولی از فروردینماه ۱۳۹۶ در شهربازی بهصورت ساعتی کار میکنم. دو سؤال دارم؛ اگر کارفرما بیمۀ مرا بدهد با توجه به اینکه بیمۀ کامل است با سوابق قبلی تضادی پیش نمیآید؟ امکان دارد خودم بیمۀ مشاغل آزاد را ادامه دهم، تا کارفرما جریمه نشود؟
تعهدات بیمه مشاغل آزاد به چهار گروه تقسیم میشود؛ بازنشستگی ۱۲ درصد حق بیمه، فوت ۲ درصد، ازکارافتادگی ۴ درصد و درمان با پرداخت سرانۀ درمان. اگر سابقۀ بیمۀ شما شامل سه تعهد اول بدون درمان است، مشکلی پیش نمیآید. اگر بیمۀ آزاد شما فقط شامل بازنشستگی است سوابق مزبور فقط برای استفاده و احراز بازنشستگی قابل محاسبه است و شامل ازکارافتادگی و مستمری فوت نمیشود.
بیمههای اجباری و کارگاهی بر بیمههای آزاد ارجحیت دارد و در صورت اشتغال در کارگاههای مشمول قانون کار کارفرما موظف به پرداخت حق بیمۀ کارگر خود است. بنابراین دراینحالت دلیلی برای پرداخت حق بیمه از طریق مشاغل آزاد نیست، اگرچه منعی دراینخصوص وجود ندارد.
بعد از هشتسال کار و سابقۀ بیمه، از ابتدای سال ۱۳۹۴ بهمدت یکسال بیمۀ بیکاری دریافت کردم و از ابتدای سال ۱۳۹۵ تاکنون فاقد بیمه هستم. بهدلیل انجام کاری در خارج از کشور، نیاز دارم برای این مدت برایم بیمه رد شود. آیا کارفرمایی که آشنایم باشد میتواند این کار را برایم انجام دهد؟ میتوانم خودم را بیمۀ خویشفرما کنم و حق بیمۀ مدت قبل را نیز بپردازم؟
اگر در طول مدت مذکور در جایی مشغولبهکار بودهاید ولی کارفرما حق بیمۀ شما را پرداخت نکرده باشد میتوانید با مراجعه به هیئتهای حل اختلاف وزارت کار خواستار احیای سوابق بیمه خود شوید. ولی اگر در جایی مشغولبهکار نبودهاید امکان پرداخت حق بیمۀ مدت گذشته و ایجاد سابقۀ بیمه وجود ندارد. برای از این به بعد نیز میتوانید به شعبۀ مربوطه مراجعه و درخواست بیمۀ اختیاری کنید. دراینصورت از زمان درخواست و موافقت سازمان با پرداخت حق بیمۀ تعیینشده، برای شما سابقۀ بیمه منظور خواهد شد.
دهسال است در شرکتی مشغولبهکار هستم. این شرکت در طول این دهسال نه بیمه پرداخت کرده نه سنوات و عیدی. برای شکایت چه کار میتوان کرد؟ حدود جریمۀ بیمه از این شرکت چقدر است؟
بیمه کردن کارکنان طبق قانون کار و تأمین اجتماعی اجباری است و کارفرما موظف است حق بیمۀ هر ماه را تا آخرینروز ماه بعد به شعب سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند. نپرداختن حق بیمه در موعد مقرر مشمول جریمۀ معادل دو درصد کل یا کسر حق بیمۀ پرداختنشده میشود که بهصورت ماهانه منظور میشود.
جریمۀ نفرستادن فهرست حق بیمۀ کارکنان نیز ۱۰ درصد است که فقط یکبار دریافت میشود. میتوانید بابت عدم اجرای قانون کار به هیئتهای حل اختلاف مراجعه و از کارفرما بابت نپرداختن حق بیمه و عیدی و حق سنوات شکایت کنید. در صورت تأیید کارکرد و اشتغال، کارفرما موظف است مزایای شما را پرداخت کند. حق بیمۀ دریافتی بهروز و براساس دستمزد فعلی شما محاسبه میشود.
اگر در حال حاضر بیمه نیستید و در جایی اشتغال ندارید مبنای محاسبۀ حق بیمۀ دستمزد تعیینشده در هیئتهای حل اختلاف است، درغیراینصورت حداقل حقوق سال جاری خواهد بود. علاوهبر مبلغ حق بیمه که کارفرما موظف به پرداخت آن کند، جریمههای ذکرشده نیز وصول خواهد شد.
پدرم سیسال در ادارۀ بهداشت کار کرده. امسال قرار بود بازنشسته شود که خبر دادند کارفرما سهسال حقبیمهاش را رد نکرده است. چهکار باید بکنیم؟
اگر کارگاه و کارفرما مشمول قانون کار است به هیئتهای حل اختلاف وزارت کار مراجعه کنید و از کارفرما بابت نپرداختن حق بیمه طبق مادۀ ۱۴۸ قانون کار شکایت کنید. اما اگر کارفرما دولتی و کارگاه مشمول قانون کار نیست، باید به دیوان عدالت اداری مراجعه کنید و از صاحبکار بابت بیمه نکردن کارکنان و عدم اجرای قانون تأمین اجتماعی شکایت کنید.
۲۷ساله و کارمند یک شرکت خصوصی هستم. کارفرما تصمیم دارد من را بیمه کند ولی از من خواسته خودم پیگیر کارهای آن باشم. ولی من از بیمه چیزی نمیدانم. سؤالم این است که برای اینکه بیمه باشم تا سابقۀ کار برایم منظور شود، چه نوع بیمهای باید شوم؟ بیمۀ مستمری و بازنشستگی؟ حتما باید بیمۀ تأمین اجتماعی شوم یا میتوانم بیمۀ پاسارگاد، ایران، یا … نیز باشم و سابقۀ کار برایم رد شود؟ چون من از طریق پدرم برای امور درمانی بیمۀ تأمین اجتماعی هستم.
درواقع شما مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی هستید و بیمه کردنتان نزد سازمان تأمین اجتماعی اجباری است. حق بیمۀ مربوطه باید به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شود. مؤسساتی که ذکر کردید بیمههای تجاری هستند و با تأمین اجتماعی متفاوت هستند. بیمه در بیمههای تجاری یا بازرگانی اختیاری است ولی در بیمههای اجتماعی بیمه اجباری است و هر کارفرمایی مقررات مذکور را اجرا نکند، مشمول جریمه میشود.
خدماتی که در چارچوب این بیمه عرضه میشود شامل کلیه خدمات تأمین اجتماعی از قبیل مستمریهای بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی، خدمات درمانی، کمکهزینه پروتز و اروتز، کمکهزینۀ ازدواج، کمکهزینۀ ایام بیماری و بارداری، بیمۀ بیکاری، کمکهزینه کفنودفن و… خواهد بود. لازم به توضیح است که با اشتغال و پرداخت حق بیمه از طریق بیمۀ اجباری، موضوع بیمۀ کفالت منتفی است و دفترچۀ درمانیِ آن باید مسترد شود.
