بررسی نسبت مبلغ یارانه نقدی به نرخ ارز در بازه ۱۵ ساله نشان میدهد که ارزش واقعی یارانه پرداختی به خانوارهای ایرانی بهطور چشمگیری کاهش یافته و عملاً تنها بخش کوچکی از قدرت خرید اولیه خود را حفظ کرده است.
به گزارش اقتصاد آنلاین؛ در ابتدای اجرای قانون هدفمندی یارانهها در سال ۱۳۸۹، هر فرد ماهانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی دریافت میکرد. در آن زمان نرخ دلار در بازار آزاد حدود یکهزار و ۵۰ تومان بود و این مبلغ معادل نزدیک به ۴۳ دلار به شمار میرفت؛ رقمی که در آن مقطع، تأثیر محسوسی بر سبد معیشتی خانوارها داشت.
اما امروز، با گذشت بیش از یک دهه و در حالیکه نرخ دلار در بازار آزاد به حدود ۱۱۳ هزار تومان رسیده است، یارانه ۳۰۰ هزار تومانی فعلی تنها حدود ۲.۶ دلار ارزش دارد. به عبارت دیگر، یارانه نقدی اکنون فقط حدود ۶ درصد از ارزش دلاری اولیه خود را حفظ کرده است. این بدان معناست که قدرت خرید یارانه نقدی نسبت به سال آغاز اجرای طرح، بیش از ۹۴ درصد افت کرده است.
اگر دولت قصد داشت ارزش واقعی یارانهها را در سطح سال ۱۳۸۹ نگه دارد، لازم بود اکنون به ازای هر نفر ماهانه حدود ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان پرداخت شود؛ رقمی که نشاندهنده شکاف عمیق میان ارزش اسمی و واقعی یارانه در گذر زمان است.
این افت شدید در حالی رخ داده که طی این سالها، تورم عمومی از مرز چند هزار درصد عبور کرده و قیمت کالاهای اساسی از جمله برنج، گوشت، لبنیات و روغن چندین برابر شده است. با وجود چنین شرایطی، رقم پرداختی یارانه نقدی تقریباً ثابت مانده و تنها در مقاطعی محدود با اجرای طرحهایی مانند «کالابرگ الکترونیکی» اندکی افزایش یافته است.
به این ترتیب هرچند هدف اصلی طرح یارانهها در ابتدای راه، حفظ قدرت خرید اقشار کمدرآمد و ایجاد عدالت اقتصادی بود، اما مرور روند ۱۵ سال گذشته نشان میدهد که با ثابت ماندن مبلغ اسمی یارانه و افزایش مداوم هزینههای زندگی، بخش عمده کارکرد حمایتی این سیاست از میان رفته است.
