به گزارش کارگر۲۴: محمد حسین قشقایی، کارشناس تامین اجتماعیانتقال سابقه بین صندوق‌های بازنشستگی در نظام‌های بیمه‌ای کشورها امری لازم و ضروری است و از روش‌های مرسوم و قابل‌اجرا در سیستم‌های تامین‌اجتماعی محسوب می‌شود، ولی این انتقال دارای ضوابط و شرایط خاصی است که قانون آن را تعیین و مشخص می‌کند. در ایران هر فرد طبق قانون می‌تواند یک‌بار سوابق بیمه‌ای خود را از یک صندوق بازنشستگی به صندوق دیگر منتقل کند، مگر اینکه تغییر صندوق به صورت قهری (اجباری) انجام شده باشد.
در انتقال سابقه بین صندوق‌های بازنشستگی کشور موضوعات مختلفی قابل‌تصور است که در این شماره به «نحوه و شرایط انتقال سابقه از صندوق بازنشستگی کشوری به صندوق تامین‌اجتماعی می‌پردازیم.» درخواست نقل‌وانتقال سوابق بیمه‌ای کارکنان دولت (صندوق بازنشستگی کشوری) به صندوق تامین‌اجتماعی معمولا بیشتر از موارد دیگر است، به دلیل آنکه بهترین و در برخی مواقع تنها راه استفاده از خدمات بیمه و بازنشستگی برای کارمندی که از ادامه اشتغال در دستگاه‌های دولتی بازمانده و نمی‌تواند مشمول صندوق بازنشستگی کشوری باقی بماند، تکمیل سوابق بیمه و اشتراک در صندوق تامین‌اجتماعی است. این انتقال در یکی از حالات ذیل صورت می‌گیرد:
الف) تغییر صندوق به دلیل قطع رابطه استخدامی با محل کار قبلی
ب) موسسه محل اشتغال مستخدم از شمول صندوق بازنشستگی کشوری خارج شده و مشمول صندوق تامین‌اجتماعی شده باشد.
ج) بر اثر انتقال، تغییر ساختار سازمانی و یا تغییر وضع استخدامی
د) فرد با تمایل شخصی یا به واسطه الزامات قانونی، صندوق بازنشستگی خود را تغییر دهد.
در صندوق بازنشستگی کشوری مستخدمینی که به صورت رسمی (قطعی) در یکی از دستگاه‌های دولتی خدمت کرده‌اند، پس از اینکه به هر نحوی از اشتراک صندوق بازنشستگی کشوری خارج می‌شوند، در صورت تمایل می‌توانند استرداد کسور بازنشستگی سهم کارمندی خود را درخواست کنند، در این صورت چون بیمه‌شده کسور (حق‌بیمه) پرداختی خود را دریافت کرده است، انتقال کسور مربوطه منتفی است و فرد نمی‌تواند سوابق مذکور را منتقل کند. بنابراین در صندوق بازنشستگی کشوری امکان بازپس‌گیری وجوه پرداختی بابت حق‌بیمه وجود دارد. در حالی که وجوه پرداختی مشمولین صندوق تامین‌اجتماعی، در قالب مستمری پرداخت می‌شود و امکان استرداد اندوخته بیمه‌شده به خود وی وجود ندارد و فقط می‌تواند درخواست انتقال به صندوق‌های دیگر را ارائه کند.
نحوه محاسبه انتقال کسور به صندوق تامین‌اجتماعی
براساس قوانین و مقررات در این زمینه نحوه محاسبه گروه‌های مختلف به شرح زیر است:
۱- در مورد اشخاصی که طبق ضوابط قانونی و به سبب استعفا، بازخرید خدمت، اخراج و انفصال دائم، درخواست انتقال سابقه به صندوق تامین‌اجتماعی را دارند، حق‌بیمه متعلقه هرماه از سنوات خدمت مورد نظر به ماخذ ۱۸ درصد حقوق و مزایای ماهیانه زمان تقاضا در محل خدمت جدید که مبنای کسر حق‌بیمه قرار می‌گیرد و یا آخرین حقوق و مزایای مبنای برداشت کسور بازنشستگی در محل خدمت قبلی (هرکدام که بیشتر باشد) محاسبه و مابه‌التفاوت آن از شخص متقاضی وصول می‌شود. متقاضی باید در زمان تقاضا بیمه‌پرداز باشد و مبلغ به تعداد ماه‌های سابقه نیز قابل تقسیط است.
۲- درمورد متقاضیانی که انتقال کسور آن‌ها بر اثر انتقال یا تغییر ساختار سازمانی است نحوه انتقال به این ترتیب است: «هفت هجدهم درصد (۱۸/۷) سهم بیمه‌شده و یازده هجدهم درصد (۱۸/۱۱) سهم کارفرما.» حق‌بیمه مربوط به بیمه‌شده را در این نوع انتقال می‌توان تقسیط کرد.
۳- انتقال براساس ماده یک قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی دستگاه‌های دولتی شامل مستخدمینی که براساس قانون اصلاح تبصره یک ماده ۷۴ بازخرید شده‌اند، با این شرایط صورت می‌پذیرد:
نیازی به بیمه‌پرداز بودن متقاضی نیست، مبلغ مابه‌التفاوت آن‌ها به صورت زیر محاسبه می‌شود، قابل تقسیط نیست و ظرف یک ماه پس از ابلاغ باید به شکل زیر پرداخت شود:
مبلغ آورده (حق مستخدم)- مدت به ماه × حقوق × ۱۵ درصد = مابه‌التفاوت
حقوق = آخرین حقوق و مزایای مبنای برداشت کسور در صندوق قبلی یا حداقل دستمزد زمان پرداخت (هرکدام بیشتر باشد).
۴- کسانی که یک‌بار سوابقشان از صندوقی به صندوق دیگر منتقل شده و مابه‌التفاوت را پرداخت کرده‌اند، چنانچه مجددا محل خدمتشان تغییر کند، مابه‌التفاوتی دریافت نمی‌کنند و کل حق‌بیمه آن‌ها عینا از صندوق قبلی به صندوق جدید انتقال می‌یابد.
۵- تغییر صندوق بازنشستگی براساس ماده ۴۲ قانون برنامه سوم توسعه به شکل زیر انجام می‌شود:
شاغلان مشترک هریک از صندوق‌های بیمه‌ای (به‌استثنای کارکنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات) می‌توانند نسبت به تغییر صندوق بیمه خود اقدام کنند. طبق آیین اجرایی قبلی مصوب ۲۷/۳/۸۰ هیئت محترم وزیران، نحوه محاسبه به ترتیب زیر است:
مبلغ آورده (حق مستخدم و کارفرما)- مدت خدمت به ماه × حقوق × ۲۱ درصد= مابه‌التفاوت
حقوق = آخرین حقوق و مزایای مبنای برداشت کسور در صندوق قبلی یا اولین حقوق مشمول کسر حق‌بیمه نزد صندوق تامین‌اجتماعی (هرکدام بیشتر باشد).
در صورتی که شخصی کسور بازنشستگی خود را از صندوق بازنشستگی کشوری دریافت کرده باشد، می‌تواند مجددا آن را به حساب صندوق واریز و درخواست انتقال آن را به صندوق تامین‌اجتماعی کند؟
واریز مجدد کسور دریافتی و درخواست انتقال آن به سایر صندوق‌ها طبق قوانین و دادنامه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری مقدور نیست.
انتقال سوابق از صندوق روستاییان و عشایر به صندوق تامین‌اجتماعی امکان‌پذیر است یا خیر؟
بله، در چارچوب ضوابط و مقررات موجود امکان‌پذیر است.
مراحل انتقال سابقه از صندوقی به صندوق دیگر به چه ترتیبی صورت می‌پذیرد؟
بیمه‌شده برای انتقال کسور بازنشستگی خود به صندوق دیگر باید تقاضای کتبی خود را به صندوق جدید ارائه کند. صندوق جدید نیز باید ظرف یک ماه انتقال وجوه حق‌بیمه یا کسور بازنشستگی را از صندوق قبلی تقاضا کند. صندوق قبلی مکلف است حداکثر تا سه ماه از تاریخ تقاضای صندوق بیمه جدید، وجوه قابل‌انتقال را به صندوق جدید منتقل کند. انتقال سوابق طی مراحل زیر صورت می‌پذیرد: ۱- اخذ درخواست از متقاضی و تکمیل فرم مربوطه به همراه تصویر حکم قطع رابطه استخدامی یا تغییر نظام بیمه‌ای ۲- مکاتبه شعبه صندوق تامین‌اجتماعی با موسسه یا صندوق ذی‌ربط قبلی متقاضی جهت اخذ مدارک و اطلاعات مرتبط با انتقال کسور به شکل ذیل انجام می‌شود:
الف) ارائه مدارک اولین حکم استخدامی و حکم قطع رابطه استخدامی یا تغییر نظام بیمه‌ای و گواهی عدم دریافت کسورات توسط متقاضی
ب) گواهی دستگاه محل خدمت متقاضی مبنی بر اعلام تاریخ شروع و پایان پرداخت کسور بازنشستگی به همراه میزان آن با درج ایام مرخصی بدون حقوق، غیبت، ایام انفصال موقت و…۳- بررسی مدارک دریافتی توسط امور فنی بیمه‌شدگان و ارسال اطلاعات به صندوق قبلی جهت انتقال کسور بازنشستگی ۴- اعلام مبلغ مابه‌التفاوت باقی‌مانده به متقاضی جهت پرداخت مبلغ مذکور به صورت یکجا یا اقساط.
