انواع قرارداد کار
ماده ۷ قانون کار بیان میکند که قرارداد کار، قراردادی شفاهی یا کتبی است که به موجب آن کارگر در مقابل دریافت حق العمل، کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد. تمام قراردادهای کاری ۲ طرف دارند. یک طرف قرارداد کارفرما و طرف دیگر انجام دهنده کار است. در قراردادهای کاری، سمت کارفرما می تواند شخص حقیقی (شخص) یا حقوقی (شرکت) باشد، اما در طرف انجام دهنده کار که یک کارگر یا کارمند است حتما یک شخص حقیقی یعنی شخص قرار دارد.
در تعریفی که در ماده ۷ قانون کار در مورد قرارداد، منظور از واژه کارگر یک شخص حقیقی یک شخص است که در مقابل کارانجام شده مزد دریافت می کند و این مزد را به صورت های روزانه، ماهانه یا هفتگی دریافت می کند. او کار را طبق آنچه کارفرما دستور می دهد انجام می دهد. طبق آنچه در عامه وجود دارد، به کارمندان شرکت های خصوصی نیز کارمند گفته می شود، اما از نظر حقوقی هر شخصی که کارمند دولت باشد کارمند است و هرکس برای دولت کار نکند تحت پوشش قانون کار است و کارگر محسوب می شود. بنابراین در ادامه مقاله هرجا که سخن از کارگر شد منظور یک طرف (شخص حقیقی) در قرارداد است که می تواند کارگر، کارمند شرکت های خصوصی یا … باشد.
سه نوع قرارداد استخدام وجود دارد:
• قرارداد کار دائم
• قرارداد کار موقت
• قرارداد کار معین
قرارداد کار دائم
قرارداد کار دائم یا قرارداد کار غیرموقت، یک قرارداد بدون زمان است. یعنی در بندهای قرار داد کار هیچ نشانهای در مورد موقتی بودن یا تاریخ اتمام قرارداد، وجود ندارد. یکی از نکات مهم قرارداد کار وزارت کار این است که مطابق تبصره ۲ ماده ۷ قانون کار در کارهایی که طبیعت آنها جنبه مستمر دارد در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود قراردادکار، دائمی محسوب میشود.
قرارداد کار موقت
به طور کلی دو نوع قرارداد موقت داریم یکی قرارداد کار موقت با مدت معین و دیگری قرارداد کار موقت با کار معین که در ادامه توضیح خواهیم داد:
قرارداد کار موقت با مدت معین
در برخی از کارها، مدت مشخصی از طرف کارفرما مشخص میشود. اما مدت قرارداد قانون کار، از سوی کارفرما و کارگر، قابل تمدید است. لازم به ذکر است که تمدید قرارداد کاری به معنای تبدیل آن به کار دائم نیست مگر آن که طرفین در این مورد توافق کنند و به صراحت به دائمی بودن آن اشاره شود. عدم تمدید قرارداد کار هم بعد از پایان مدت آن امکانپذیر است. یعنی کارفرما موظف نیست که قرارداد را تمدید کند و به محض خاتمه قرارداد، وظایف قانونی طرفین تمام میشود.
قرارداد کار موقت با کار معین
ویژگی این نوع قراردادها، معین بودن عمل و نتیجه آن است و شرط زمان انجام عمل در آن، اهمیت کمتری دارد. اگرچه نوشتن مدت آن بهتر است تا از سوء استفادههای احتمالی جلوگیری شود و یک قرارداد مطمئن تنظیم گردد. نحوه پرداخت حق الزحمه در بخش شرایط توافق، ذکر میشود و با انجام کامل تعهدات و پرداخت حق الزحمه ، قرارداد نامه کاری موقت به پایان میرسد.
3 نوع قرارداد استخدامی
در ادامه طبق قانون استخدام کشوری و مدیریت خدمات کشوری در دستگاهها و ادارات دولتی سه نوع قرارداد استخدامی وجود دارد:
• رسمی
• پیمانی
• خدماتی یا انواع قرارداد کار کارمندان رسمی دولت برای کار در مشاغل حکومتی استخدام میشوند و باید دارای شرایط خاص باشند و گزینش های مربوطه را بگذرانند.
مشاغل حکومتی به اموری گفته میشود که در آنها تصمیم گیری و تصمیم سازی نقش دارد و فرد در امور جاری مملکتی اثرگذار است و موقعیت وی در پیشبرد اهداف اداری و دولتی مهم است. کارکنان رسمی از نظر نظام استخدامی مشمول قانون استخدام کشوری و قانون مدیریت خدمات کشوری هستند و از نظر پوشش بیمه ای نیز مشمول صندوق بازنشستگی کشوری میی شوند. مشمولین پیمانی برای انجام امور تصدیگری در دستگاه های اداری استخدام می شوند و از نظر نظام استخدامی مشمول آیین نامه استخدام پیمانی و از نظر پوشش تامین اجتماعی مشمول صندوق تامین اجتماعی هستند. گروهی از کارکنان درر دستگاههای دولتی امور خدماتی و پشتیبانی را در ادارات بر عهده دارند.
بر اساس بخشنامه، تعداد مشاغل این گروه تعیین شده اسـت که شامل خیاط، رختشوی، آشپز و… میشود. کارکنان خدماتی از نظر اداری و استخدامی مشمول قانون کار و از نظر بیمه مشمول قانون تامین اجتماعی هستند. اما اینکه کدام نوع استخدام بهتر است بستگی به طرفین قرارداد دارد. اگر از نگاه کارگر به موضوع بنگریم بهترین نوع اشتغال، استخدام رسمی در دستگاه های دولتی و اشتغال دائم و غیرموقت در بخش خصوصی است. چرا که این نوع استخدام امنیت شغلی فرد را تضمین میکند. اما از نظر صاحبکار و کارفرما موضوع فرق می کند. او می خواهد نیروی مورد نیاز خود را به طور موقت استخدام کند، تا هر وقت نیازی به وی نداشت، بتواند قرارداد را تمدید نکند.
در آخر
قبل از امضا و تعیین قرارداد، اگر اطلاعی از انواع قرارداد و توضیحات آن ندارید از مشاور کمک بگیرید، بندهای موجود در قرارداد را با دقت مطالعه و هرکدام را بررسی کنید.