به گزارش محاسبان؛ بهتر است قبل از فرآیند نحوه تعیین حداقل دستمزد و حقوق ۱۴۰۳ کارگران، به بررسی تعریف حداقل دستمزد و اهمیت آن بپردازیم. بر اساس تعریف حداقل دستمزد از سوی سازمان بین‌المللی کار، حداقل دستمزد مبلغی است که در ازای انجام خدمت یا کار در مدت معین به کارگر پرداخت می‌شود و هیچ فرد و قرارداد جمعی نمی‌تواند آن را کاهش دهد و پرداخت آن به وسیله قانون تضمین شده است و کفاف معاش کارگر و خانواده‌اش را با توجه به شرایط اقتصادی آن کشور می‌دهد.
جدول حقوق کارگران ۱۴۰۳
| شرح | سال ۱۴۰۲ | سال ۱۴۰۳ | میزان افزایش |
| دستمزد روزانه | ۱/۷۶۹/۴۲۸ | ۲/۳۸۸/۷۲۸ | ۳۵% |
| حقوق ماهانه | ۵۳/۰۸۲/۸۴۰ | ۷۱/۶۶۱/۸۴۰ | ۳۵% |
| حق مسکن | ۹/۰۰۰/۰۰۰ | ۹/۰۰۰/۰۰۰ | ۰% |
| بن خوار و بار | ۱۱/۰۰۰/۰۰۰ | ۱۴/۰۰۰/۰۰۰ | ۲۷.۲۷% |
| پایه سنوات | ۲/۱۰۰/۰۰۰ | ۲/۱۰۰/۰۰۰ | ۰% |
| حق اولاد ( برای هر فرزند ) | ۵/۳۰۸/۲۸۴ | ۷/۱۶۶/۱۸۴ | ۳۵% |
| حق تاهل ( عائله مندی ) | – | ۵/۰۰۰/۰۰۰ | – |
| حقوق فرد مجرد بدون سابقه و فرزند | ۷۳/۰۸۲/۸۴۰ | ۹۴/۶۶۱/۸۴۰ | ۲۹.۵۳% |
| حقوق فرد مجرد با یک سال سابقه | ۷۵/۱۸۲/۸۴۰ | ۹۶/۷۶۱/۸۴۰ | ۲۸.۷۰% |
| حقوق فرد متاهل بدون سابقه و فرزند | ۷۳/۰۸۲/۸۴۰ | ۹۹/۶۶۱/۸۴۰ | ۳۶.۳۷% |
| حقوق فرد متاهل بدون سابقه و یک فرزند | ۷۸/۳۹۱/۱۲۴ | ۱۰۶/۸۲۸/۰۲۴ | ۳۶.۲۸% |
| حقوق فرد متاهل با یک سال سابقه و بدون فرزند | ۷۵/۱۸۲/۸۴۰ | ۱۰۱/۷۶۱/۸۴۰ | ۳۵.۳۵% |
| حقوق فرد متاهل با یک سال سابقه و یک فرزند | ۸۰/۴۹۱/۱۲۴ | ۱۰۸/۹۲۸/۰۲۴ | ۳۵.۳۳% |
حقوق اداره کار ۱۴۰۳
مطابق مصوبه شورای عالی کار، حداقل دستمزد کارگران ۱۴۰۳ در نشست ۳۲۹ شورای عالی کار با ۳۵.۳ درصد افزایش نسبت به سال ۱۴۰۲ تعیین شد. میزان افزایش دستمزد برای کارگران سایر سطوح مزدی نیز ۲۲ درصد به اضافه رقم ثابت ماهانه ۶,۹۰۰,۷۸۰ ریال بدین ترتیب تعیین شد.
با این حساب حقوق ماهانه از ۵۳,۰۸۲,۸۴۰ ریال به ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ ریال افزایش یافت و حداقل دستمزد روزانه ۲,۳۸۸,۷۲۸ ریال مقرر شد.
شورای عالی کار در خصوص کمک هزینه مسکن مصوبه ای نداشت و همچنان مبلغ حق مسکن ۹,۰۰۰,۰۰۰ ریال باقی ماند. حق تاهل برای اولین بار در دریافتی کارگران منظور شد که مبلغ آن ۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال برای همه کارگران متاهل اعم از کارگران زن و کارگران مرد اعطا خواهد شد. مبلغ بن کارگری یا کمک هزینه اقلام مصرفی نیز به ۱۴,۰۰۰,۰۰۰ ریال و حق اولاد برای هر فرزند نیز به مبلغ ۷,۱۶۶,۱۸۴ ریال افزایش یافت.
نکته مهم
به دنبال افزایش ۳۵ درصدی، حداقل حقوق ۱۴۰۳ کارگران با احتساب مبلغ بن و خوار و بار، کمک هزینه مسکن و حق اولاد و سایر مزایای جانبی، به بیش از ۱۱ میلیون تومان افزایش یافت.
حق عائله مندی معاف از بیمه و معاف از مالیات بر درآمد حقوق ۱۴۰۳ مطابق اعلام سازمان تامین اجتماعی می‌باشد.
منظور از سایر سطوح مزدی، میزان پایه حقوق و مزدی است که سال گذشته بیش از رقم حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار بوده و شامل آن دسته از مشمولان قانونی کار می‌شود که پایه حقوق آن‌ها در سال گذشته بر اساس سنوات و سابقه کار محاسبه شده است.
به طور کلی در قانون کار ۱۴۰۳ پایه حقوق کارگران ۳۵.۳ درصد افزایش است. از آن‌جایی که این افزایش حقوق تقریبا برای تمامی مشاغل و حوزه‌های کاری اعمال شده، می‌توان گفت شرایط از نظر رفاه و بیمه برای کارگران و کارمندان کمی بهبود داشته است. ساعت کاری قانون کار ۱۴۰۳ هم به صورت هفتگی برای مشاغل عادی ۴۴ ساعت، برای مشاغل سخت و زیان‌آور ۳۶ ساعت، نوجوانان ۴۱ ساعت و نوبت کاری ماهانه ۱۷۶ ساعت است.
معافیت مالیات حقوق ۱۴۰۳ کارگران
یکی از آیتم های مهمی که هر کارمندی در مدیدیت مالی فردی به آن می‌پردازد مالیات بر حقوق است. بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ سقف معافیت مالیات حقوق ۱۴۰۳ کارگران به ۱۴۴ میلیون تومان (معادل ۱۲ میلیون تومان ماهیانه) افزایش یافته است.
نکته مهم
بدین ترتیب افرادی که حداقل دستمزد را دریافت می‌کنند مبلغی به عنوان مالیات حقوق ۱۴۰۳ پرداخت نخواهند کرد و اصطلاحا مشمول مالیات حقوق صفر می باشند.
بر همین اساس در سال ۱۴۰۳ نرخ مالیات بر درآمد حقوق با توجه به جدول به شرح زیر انجام می‌شود:
| ردیف | میزان حقوق ماهانه | نرخ مالیات بر درآمد حقوق |
| ۱ | ۰ تا ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | معاف از مالیات |
| ۲ | ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۱ تا ۱۶۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۱۰% |
| ۳ | ۱۶۵,۰۰۰,۰۰۱ تا ۲۷۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۱۵% |
| ۴ | ۲۷۰,۰۰۰,۰۰۱ تا ۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۲۰% |
| ۵ | بیش از ۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۳۰% |
حقوق ۱۴۰۳ سربازان
افزایش حقوق سربازان در سال ۱۴۰۳ به شرح زیر است:
حداقل حقوق ۱۴۰۳ سرباز مجرد
در مناطق غیر عملیاتی: افزایش به مقدار ۶۰ درصد از حداقل دریافتی پایور. معادل حدود ۶ میلیون تومان.
در مناطق عملیاتی: افزایش به مقدار ۷۵ درصد از حداقل دریافتی پایور. معادل حدود ۷.۵ میلیون تومان.
حداقل حقوق ۱۴۰۳ سرباز متاهل
در مناطق عملیاتی: تعیین شده به مقدار ۹ میلیون تومان.
این افزایشات از فروردین ماه سال ۱۴۰۳ اعمال می‌شود و مطابق با قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب ۱۳۶۳ است.
حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳
آیا افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران به بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟
مطابق ماده ۳ قانون بیمه بیکاری، بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت‌‌های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می‌شوند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید . بنابراین با توجه به اینکه افراد زیادی به دلیل از دست دادن شغل خود مجبور به تامین معیشت از طریق بیمه بیکاری هستند.
با منتشر شدن خبر افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران به میزان ۲۰ درصد بر اساس کمیسیون لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، برای کارگرانی که حداقل حقوق را دریافت می‌کنند سوالی ایجاد می شود مبنی بر اینکه آیا با افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران، بیمه بیکاری چقدر افزایش می یابد؟ بموجب ماده ۷ قانون بیمه بیکاری و بر اساس قانون کار، بیمه بیکاری برابر با ۵۵ درصد حقوق پایه اداره کار است. در صورتی که افزایش سالانه حقوق از ۵۵ درصد بیشتر باشد آن‌وقت افزایش سالانه حقوق به بیمه بیکاری نیز تعلق می‌گیرد.
بنابراین افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران با یک شرط به بیمه بیکاری تعلق می گیرد ، بر اساس قانون کار ، نرخ بیمه بیکاری برابر با ۵۵ درصد از حقوق پایه است. اگر افزایش سالانه حقوق از ۵۵ درصد بیشتر باشد در آن صورت افزایش سالانه حقوق به بیمه بیکاری نیز تعلق می گیرد. به عبارتی دیگر، اگر افزایش سالانه حقوق بیشتر از ۵۵ درصد باشد، مبلغ بیمه بیکاری نیز بر اساس این افزایش محاسبه خواهد شد.
میزان حداقل حقوق ۱۴۰۳ کارگران برای تمام سازمان‌ها و شرکت‌ها مهم است چرا که بر طبق آن میزان پرداختی را در طول سال به کارگران و کارمندان خود تعیین می‌کنند. این میزان حقوق از سوی وزارت کار به مجلس پیشنهاد و توسط نمایندگان تصویب می‌شود بنابراین پس از کش و قوس های فراوان نسبت به اخبارهای مبنی بر تعیین حقوق ۱۴۰۳ کارگران باید منتظر سرانجام آن و نظر نهایی شورای عالی کار در ارتباط با مبلغ حقوق مصوب اداره کار تایید شده بمانیم.
مصوبه مجلس در مورد حقوق ۱۴۰۳ کارمندان و بازنشستگان
مصوبه مجلس در مورد حقوق ۱۴۰۳ کارگران شامل تعدادی ماده و بندهای مختلف است که به طور جامع افزایش و تغییراتی را در حقوق و مزایای کارگران مشخص می‌کند. ما در ادامه به توضیح جزئیات آن‌ها می‌پردازیم.
افزایش حداقل حقوق و مزایای مستمر شاغلان (مشمول و غیرمشمول قانون مدیریت خدمات کشوری) به میزان بیست درصد (۲۰%) اعلام شده است. این افزایش شامل تفاوت تطبیق مواد مختلف قانونی است که در بند الف تبصره ۱۵ آمده است.
حداقل مبلغ حقوق برای کارگزینی و قراردادهای منعقده ماهانه به میزان صد میلیون (۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال تعیین می‌شود.
مستمری والدین شهدا به میزان یک و نیم (۱.۵) برابر مبلغ مندرج در بند ۲-۱ تعیین می‌شود.
حداقل حقوق بازنشستگان و وظیفه‌بگیران مشمول صندوق بازنشستگی کشوری و سایر صندوق‌های وابسته به دستگاه‌های اجرائی متناسب با سنوات خدمت به میزان نود میلیون (۹۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تعیین می‌شود.
بر اساس ماده ۴۵ قانون خدمت وظیفه عمومی، حداقل دریافتی ماهانه سربازان وظیفه مجرد در مناطق غیر عملیاتی به نسبتی از دریافتی پایور تعیین می‌شود، که برای مثال، در مناطق عملیاتی حداقل دریافتی سربازان مجرد بیشتر از مناطق غیر عملیاتی است.
سبد معیشت حقوق سال ۱۴۰۳
شورای عالی کار دو آیتم نرخ تورم سالانه و سبد معیشت یک خانوار را برای تعیین دستمزد کارگران مشخص کرده است، با توجه به اینکه کاهش تورم همیشه به معنی کاهش قیمت ها نیست و نرخ تورمی که از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود لزوما در زندگی و معیشت کارگران نمی‌تواند مهم و مؤثر واقع شود، علاوه بر اینکه باید آیتم سومی نیز لحاظ شود با این حال مورد دوم یعنی «سبد معیشت یک خانواده» ملاک واقعی تر و مناسب تری برای تعیین دستمزد کارگران می‌باشد.
مزد در قانون کار
بر اساس تعریف مزد در قانون کار، مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیرنقدی و یا مجموع آن‌ها که در مقابـل انجـام کـار بـه کـارگر پرداخت می‌شود. لذا فرد در عوض کار مشخصی که برای کارفرما انجام می‌دهد مبلغی پایه و مشخصی دریافت می‌کند که به آن مزد یا دستمزد می‌گویند. مزد به صورت نقدی یا غیرنقدی است که همراه با مزایا، خدمات خاص و کالا به کارگر پرداخت می‌شود. مزد پرداخت شده به کارگر باید بر اساس قرارداد بین نیروی کار و کارفرما باشد.
ماده ۴۱ قانون کار چیست؟
طبق ماده ۴۱ قانون کار مزد کارگران باید بر اساس مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی‌های کار پرداخت شود. کارفرمایان موظف‌اند در ازای انجام کار در ساعات تعیین‌شده به هیچ کارگری کمتر از حداقل مزد پرداخت نکنند. این ماده هنوز در ایران به درستی اجرا نشده و از این بابت نگرانی‌هایی برای کارگران ایجاد کرده است چراکه طی سال‌های گذشته بی‌ثباتی در نرخ تورم و عدم شفافیت اقتصادی مانع از اجرای صحیح این قانون بوده است.
بر اساس ماده ۴۱ قانون کار، شورای عالی کار همه ساله موظف است میزان پایه حقوق وزارت کار کارگران را برای نقاط مختلف کشور و یا صنایع مختلف با توجه به معیارهای زیر تعیین نماید و اقدامات لازم را انجام دهد:
حداقل مزد کارگران با توجه به درصد تورمی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود .
حداقل مزد بدون آن که مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی های کار محول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازه ای باشد تا زندگی یک خانواده، که تعداد متوسط آن توسط مراجع رسمی اعلام می شود را تامین نماید.
