یکی از رسوم مهم ما ایرانی ها، برگزاری شب یلداست. این شب که به عنوان بلندترین شب سال از آن یاد می شود برای خانواده های ایرانی از اهمیت بالایی برخوردار است. از سال های گذشته جزئیات تشکیل دهنده سفره شب یلدا با گرانی های سلیقه ای کام مردم را تلخ کرده است. به همین سبب قصد داریم در این گزارش به محتویات سفره شب یلدا پرداخته و هزینه های آن را با درآمد افراد مقایسه کنیم. طبق رسوم گذشته، معمولا در سفره شب یلدا قرآن کریم، آینه و شمعدان، دیوان حافظ، آجیل و میوه قرار می گیرد. میوه هایی که بیشتر در این شب استفاده می شود، هندوانه، انار و خرمالو است.
سهم سفره شب یلدا در حقوق کارگران
بررسی های انجام شده نشان می دهد که امسال قیمت هر کیلوگرم آجیل شب یلدا ۴۸۰ هزار تومان تعیین شده است. همچنین قیمت میوه های اصلی این شب که انار و هندوانه است بین ۱۰تا ۵۵ هزار تومان در هر کیلو قیمت گذاری شده اند؛ به طوری که قیمت هر کیلوگرم هندوانه بین ۱۰تا ۲۰ هزار تومان و قیمت هر کیلوگرم انار بین ۲۵تا ۵۵ هزار تومان، به فروش می رسد. این قیمت ها در حالی است که امسال حداقل دستمزد دریافتی کارگران دارای دو فرزند، هشت میلیون و ۵۷۹ هزار و ۹۴۰ تومان بوده است.
در واقع اگر خانواده ای چهار نفره بخواهد اقلام خوراکی سفره شب یلدا را تامین کند، حدودا به ۴۰۰ گرم آجیل، یک هندوانه سه کیلوگرمی و حدود یک کیلوگرم انار نیازمند است. با احتساب قیمت های مصوب، این خانوار باید برای تهیه آجیل مبلغ ۱۹۲ هزار تومان، هندوانه مبلغ ۳۰ هزارتومان و برای تهیه انار نیز حداقل مبلغ ۲۵ هزار تومان پرداخت کنند که جمعا ۲۴۷ هزار تومان می شود. گفتنی است آمارهای اعلامی برای حداقل مبالغ در نظر گرفته شده و می تواند بیش از اینها باشد.
سهم هزینه های شب یلدا در سال های گذشته
بررسی حداقل دستمزدهای دریافتی کارگران و مقایسه آنها با قیمت هر کیلوگرم آجیل و میوه مرسوم این شب، میزان سهم این هزینه را از میان دستمزد دریافتی نشان می دهد. این موضوع درحالی است که حداقل میزان دریافتی هر کارگر درسال گذشته شش میلیون و ۷۲۵ هزار و ۷۰۰ تومان بوده است. همچنین قیمت هر کیلوگرم آجیل شب یلدا مبلغ ۳۵۰ هزار تومان، هر کیلوگرم هندوانه ۵۰۰۰ تومان و هر کیلوگرم انار نیز ۱۰ هزار تومان قیمت گذاری شده بود.
با احتساب این قیمت ها، هر خانوار چهار نفره برای تهیه اقلام شب یلدا باید حداقل مبلغ ۱۷۵ هزار تومان را پرداخت کند. مقایسه این مبلغ با حداقل دستمزد دریافتی هر کارگر، نشان می دهد که تهیه اقلام سفره شب یلدا درسال۱۴۰۱، سهمی معادل ۲.۶درصد ازحداقل حقوق دریافتی کارگران را دارا بوده است. در سال ۱۴۰۰ نیز حداقل دستمزد دریافتی کارگران چهار میلیون و ۲۳۶ هزار و ۵۹۴ تومان بوده وقیمت هر کیلوگرم آجیل حداقل ۱۵۰ هزار تومان، هر کیلوگرم هندوانه ۵۰۰۰ تومان و هر کیلوگرم انار نیز ۱۸ هزار تومان اعلام شده بود.
بر همین اساس، اگر خانواده ای چهار نفره قصد خرید این اقلام را برای این شب می داشت، باید حدود ۴۰۰گرم آجیل، سه کیلوگرم هندوانه و یک کیلوگرم انار خریداری می کرد. برهمین اساس درسال۱۴۰۰، قیمت ۴۰۰گرم آجیل حدود ۶۰ هزار تومان، سه کیلوگرم هندوانه مبلغ ۱۵ هزار تومان و یک کیلوگرم نیزحدود ۱۸ هزار تومان می شد. درواقع سرپرست یک خانوار چهار نفره باید مبلغ ۹۳ هزار تومان برای تهیه این اقلام پرداخت می کرد. بر همین اساس مقایسه این قیمت با حقوق دریافتی یک کارگر نشان می دهد که هزینه های شب یلدا سهمی معادل ۲.۲درصد از درآمدها را داشته است.
سال ۱۳۹۹ نیزحداقل دستمزد دریافتی کارگران دو میلیون ۹۰۲ هزار و ۵۱۲تومان، قیمت هرکیلوگرم آجیل شب یلدا حداقل۱۲۰ هزار تومان، قیمت هر کیلوگرم هندوانه حدود ۳۰۰۰ تومان وقیمت هرکیلوگرم انار نیزحدود ۷۰۰۰تومان اعلام شده بود. برهمین اساس، یک خانواده چهار نفره باید مبلغ ۴۸ هزار تومان برای آجیل،۹۰۰۰ تومان برای هندوانه و۷۰۰۰تومان برای انار پرداخت می کرد. مجموع این مبالغ ۶۴ هزار تومان می شود که نسبت با حداقل دستمزد اعلامی، سهمی ۲.۲درصدی داشته است. نکته قابل توجه این که شب یلدا زمانی برای دورهم جمع شدن اعضای خانواده و فامیل است؛ نوعی احترام به بزرگان و اهمیت به اصل خانواده. مقامات مسئول که وظیفه کنترل بازار را دارند باید با تمام توان مقابل گرانی ها بایستند و به خصوص درمورد اقلام مرتبط با این شب، نظارت بیشتری داشته باشند. در سنوات قبل هم اگرچه چند روز مانده به شب یلدا این نظارت وجود داشت اما ناگهان در شب های آخر با گرانی غیرمنتظره ای روبه رو بوده ایم.
