نیما پرتوی کارشناس ارشد روابط کار با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود به سوالات مهم در خصوص سنوات، سفته و … پاسخ داد.
هنگامی که افراد به عنوان کارمند در سازمان یا شرکتی مشغول به فعالیت هستند، در پایان هر سال متناسب با تعداد ماه‌های خدمت، مشمول سنوات خدمت می‌شوند. سنوات پایان خدمت و پایه سنوات از مزایایی است که کارفرما موظف به پرداخت آن است.
به طور کلی افراد شاغل دو کلمه حق سنوات و پایه سنوات را نمی‌دانند. در ادامه درباره چگونگی محاسبه سنوات، حق سنوات و پایه سنوات توضیحاتی خواهیم داد. با ما همراه باشید.
پرداخت حقوق کارگر توسط کارفرما بر چه اساسی پرداخت می‌شود؟
بر اساس قانون کار کشور هر کارفرمایی باید میزان مشخصی از حقوق را به کارگران و کارمندان خود پرداخت کند. به‌طور کلی مبلغ پایه‌ای حقوق هم مجموعه‌ای از همه یا برخی موارد زیر است:
- حق مسکن؛
- حق اولاد؛
- اشتغال خارج از مرکز؛
- حق ایاب‌و‌ذهاب؛
- نوبت کاری؛
- کشیک؛
- جذب؛
- فوق‌العادگی شرایط نامطلوب آب‌و‌هوایی؛
- محل خدمت.
همچنین در محاسبه حقوق و مزایا معمولا پرداخت‌های فرعی هم هستند. مبلغ این پرداخت‌ها درصدی از مقدار پایه حقوق دریافتی است.
مبلغ حقوق اصلی روی کدام پرداخت های کارفرما تاثیر می‌گذارد؟
اصلی‌ترین موارد پرداختی که میزان آن‌ها مستقیماً به مبلغ دریافتی بستگی دارد عبارتند از:
- اضافه کاری؛
- کسر کار؛
- سنوات خدمت؛
- طلب مرخصی؛
- افزایش حقوق.
بیشتر کارمندان جدا از این موارد مبالغ نقدی یا غیرنقدی دیگری هم تحت عنوان مزایا از کارفرما دریافت می‌کنند. مزایا معمولا به‌صورت مزایای مستمر یا مزایای غیرمستمر پرداخت می‌شود.
منظور از مزایای مستمر و غیرمستمر چیست؟
همان‌طور که از نامشان مشخص است. مزایای مستمر به‌صورت روتین و مرتب واریز می‌شوند و مقدارشان در فیش حقوقی هم ثبت می‌شود. اما مزایای غیرمستمر به‌دلایلی مثل مناسبت‌های خاص یا عملکرد ویژه کارمندان پرداخت می‌شود. یعنی مزایای غیرمستمر همیشگی نیستند و پرداخت آن‌ها مخصوصا در مورد پاداش بستگی به تصمیم کارفرما دارد. هرچند این پاداش می‌تواند ازجمله پاداش‌های اجباری در قوانین کار و حقوق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باشد. مثلا در زمان‌های فراغت از کار بازنشستگی (تعدیل نیرو)، فوت، از کار افتادگی و … مبلغی به‌نام سنوات باید به‌عنوان پاداش به کارگر و کارمند پراخت شود.
حق سنوات چیست؟
حق سنوات پاداشی است که پایان هر سال، پایان هر قرارداد یا پایان همکاری باید از طرف کارفرما برای کارگران مشمول قانون کار واریز شود. به حق سنوات مزایای پایان خدمت یا مزایای پایان کار هم گفته می‌شود. مبلغی معادل یک ماه آخرین مزد دریافتی فرد است که در ازای هر یک سال، یک ماه محاسبه شده و در زمان اتمام کار کارگر، به او تعلق می‌گیرد.
پس درواقع حق سنوات فقط برای آن‌هایی که بیمه اجباری تامین اجتماعی هستند محاسبه می‌شود و به بیمه مشاغل آزاد تعلق نمی‌گیرد.
تفاوت حق سنوات و پایه سنوات چیست؟
حق سنوات درواقع بخشی از تسهیلات و پاداش‌هایی است که وزارت کار پرداخت آن برای افراد شاغل را اجباری کرده تا کمی دریافتی سالانه آن‌ها را بالا ببرد و هزینه‌هایشان را جبران کند. حق سنوات معمولا در پایان سال کاری یا بعد از تمام شدن قرارداد به کارگر پرداخت می‌شود. اما پایه سنوات مبلغی است که ماهانه روی حقوق افرادی که بیش از یک سال سابقه کار داشته باشند حساب می‌شود. پایه سنوات به‌نوعی باعث می‌شود مبلغ دریافتی کارگر را با توجه به میزان سابقه او محاسبه شود.
پایه سنوات در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
بر اساس قانون عیدی و سنوات ۱۴۰۲ برای کارگرانی که این سال یک سال سابقه کار داشته یا یک سال از دریافت آخرین پایه سنواتی‌شان گذشته باشد، روزانه مبلغ ۷ هزار تومان به عنوان پایه سنوات محاسبه می‌شود. این رقم مجموعا در هر ماه نزدیک به ۲۱۰ هزار تومان می‌شود.
کارکرد ماه * ۳۰ / پایه سنوات ماهانه = پایه سنوات
در کارگاه‌هایی که طرح درجه‌بندی مشاغل را اجرا کرده‌اند نیز، پرداخت پایه سنوات براساس جدول گروه‌بندی بیست‌گانه مشخصی انجام می‌شود.
طرح طبقه بندی مشاغل چگونه اجرا می‌شود؟
بر اساس طرح طبقه‌بندی مشاغل کارکنان مشمول قانون کار، تمام کارکنان و شاغلان در بخش‌های مختلف کارگاهی و آموزشی و اداری باید براساس میزان سوابق کاری، تحصیلات دانشگاهی، تخصص و … در گروه‌های شغلی مختلفی شغلی بیست‌گانه دسته‌بندی شوند. در نهایت هم پرداخت مزد شغل و مزد سنوات آن‌ها با توجه به همین شناسنامه شغلی برای افراد محاسبه می‌شود. تمام کسانی که وظایف و سطح مسئولیت‌های شغلی یکسانی دارند در یک گروه قرار می‌گیرند و حقوق برابری دریافت می‌کنند. فرقی هم نمی‌کند که نیروی دائمی مجموعه باشند یا نیروی موقت و فصلی. این طرح تنها شامل حال کارگران نمی‌شود، بلکه وزارت آموزش‌و‌پرورش هم موظف شده تا طرح مذکور را در قالب طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان کشور اجرا کند.
در جدول گروه بیست‌گانه شغل‌ها با توجه به پیچیدگی و مهارت‌های مورد نیازشان ضرایب بیشتری می‌گیرند. هرچقدر هم فرد سابقه و تجربه بیشتری داشته باشد گروه شغلی‌اش، بالاتر می‌رود. درواقع این قانون کمک می‌کند تا هر کسی با داشتن سابقه بیشتر، تحصیلات مرتبط یا ادامه تحصیل و گرفتن مدرک تحصیلی بالاتر بتواند ارتقاء شغلی خودش را تضمین کند. البته همچنان پایین‌ترین حقوق همان دستمزدی است که هرسال توسط وزارت کار تعیین می‌شود.
عیدی و سنوات به چه کسانی تعلق می گیرد؟
تمام کارگاه‌هایی که شامل قانون کار هستند باید در هنگام پایان کار کارگران با مجموعه یا پایان سال کاری، حق سنوات آن‌ها را متناسب به میزان کارکردشان پرداخت کنند. خیلی‌ها می‌پرسند آیا به کار کمتر از یک سال، سنوات تعلق می‌گیرد؟ بله اگر کارگری کمتر از یک سال سابقه کار داشته باشد هم، به نسبت تعداد روزهایی کاریش، سنوات می‌گیرد. با توجه به این که بسیاری از شرکت‌ها سنوات را به صورت یک‌جا در زمان بازنشستگی یا پایان همکاری تسویه می‌کنند، داشتن سنوات پس‌انداز خوبی برای روزهای پازنشستگی است، اما متاسفانه این روزها کفاف مخارج بسیاری از بازنشستگان را نمی‌دهد. برای داشتن پس‌انداز بیشتر و خیال آسوده‌تر خرید بیمه عمر را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
عیدی و سنوات روزهای مرخصی یا بیماری چه می‌شود؟
عیدی و سنوات ایام بیماری و مرخصی هم اگر دلیل آن به تایید سازمان تامین‌اجتماعی رسیده باشد باید حتما به کارگر یا کارمند پرداخت شود. یعنی حتی درصورت استفاده از دو ماه استراحت پزشکی (با داشتن تایید سازمان) این روزها بخشی از سوابق کار و بازنشستگی هستند و باید مزایایی مثل عیدی و پاداش مرخصی استعلاجی آن پرداخت شود.
حق سنوات کارگران غیررسمی چیست؟
حق سنوات برای کارگران و کارمندان رسمی و غیررسمی مثل هم است. حتی اگر فردی از طریق شرکت‌های پیمانکاری برای مجموعه‌ای کار کند، باید سنوات بگیرد. همچنین برای کارگران ساعتی و نیمه‌وقت هم بر اساس میزان کارشان، سنوات تعیین شود. البته معیار محاسبه حق سنوات این دسته از کارگران، میانگین حقوق دریافتی آن‌ها در ۹۰ روز آخر همکاری است.
حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟
پرداخت حقوق سنوات شامل همه کارگران و کارمندان رسمی و غیررسمی، پاره‌وقت، تمام‌وقت، قراردادی یا … می‌شود. تنها دانشجویان و دانش‌آموزانی که تنها در فصلی خاص مثل تابستان به کار مشغول بوده‌اند نمی‌توانند درخواست حق سنوات داشته باشند.
زمان پرداخت حق سنوات
معمولا کارفرما ترجیه می‌دهند بعد از پایان قرار کاری یا اتمام همکاری حق سنوات کارگر و کارمند را پرداخت کنند. البته مهم نیست که علت این پایان همکاری چه باشد: بازنشستگی، از کار افتادگی کلی، استعفا یا اخراج کارگر. کارفرما درهرصورت و حتی اگر کارگر فوت کند، باید حق سنوات او را پرداخت کند.
پایه سنوات سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
فرمول محاسبه سنوات به شکل زیر است:
۱۲ / (کارکرد به ماه) *( آخرین مزد ماهانه) = حق سنوات
همچنین در محاسبه سنوات سالانه و پایان خدمت محاسبه سنوات معوقه هم مهم است. یعنی اگر فرد در سال‌های قبل نیز سنوات ذخیره داشته باشد، مبلغ سنوات سال‌های گذشته او هم به مبلغ سنوات سال ۱۴۰۲ اضافه می‌شود. می‌توانید از سامانه‌های مثل ایران سلری و ای چرتکه هم برای محاسبه آنلاین سنوات سال ۱۴۰۲ کمک بگیرید.
